ANKARA – Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ ile Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu ortasında günlerdir süren görüşmeler sonuçlandı. Zafer Partisi’nin 28 Mayıs seçimlerinde Kılıçdaroğlu’nu destekleme kararının akabinde Özdağ ve Kılıçdaroğlu ortasında imzalanan protokolün de ayrıntıları ortaya çıktı.
İki parti ortasında imzalanan protokolde en çok konuşulan başlık 4’üncü unsur, yani mahallî idarelere atanan kayyıma ait oldu. Pekala kayyım ataması nasıl uygulanmaya başlandı, reaksiyonlara neden olan bu uygulamaya karşı Millet İttifakı ne vaatte bulundu?
KAYYIM UYGULAMASI OHAL DEVRİNDE KHK İLE GELDİ
Vali ya da kaymakam üzere idari amirlerin seçimle iş başına gelen mahallî yöneticilerin yerine kayyım atanması 15 Temmuz Darbe Girişimi’nin akabinde ilan edilen OHAL periyodunda yayımlanan Kanun Kararında Kararnameler ile hayata geçti.
İçişleri Bakanlığı Teşkilat Kanunu’nda ve Belediye Kanunu’nda düzenlemeleri içeren 674 sayılı KHK ile terörle ilgili soruşturmalar ve kovuşturmalar ayrıldı, vilayetlerde İçişleri Bakanlığı’na, ilçelerde ise valiye “atama” yetkisi verildi. OHAL devrinde KHK ile yürürlüğe giren bu düzenlemeler KHK’lerin Meclis’te görüşülüp kabul edilmesiyle maddeleşmiş, kalıcı hale gelmiş oldu.
Bu düzenleme ile çok sayıda HDP’li belediye başkanı görevden uzaklaştırıldı, ardından yerlerine valiler kayyım olarak atandı. Uygulama 2019 mahallî seçimlerinin akabinde da devam etti.
MİLLET İTTİFAKI: BELEDİYE BAŞKANI YARGI KARARIYLA ALINACAK, YENİ LİDER SEÇİMLE BELİRLENECEK
Tartışma yaratan, “millet iradesine darbe” tenkitlerine neden olan uygulama muhalefetin daima gündeminde oldu. CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, DEVA Partisi ve Demokrat Parti’nin oluşturduğu Millet İttifakı da bu mevzuda bir tavır belirledi. Millet İttifakı’nın 30 Ocak’ta “seçim beyannamesi” niteliğinde ilan ettiği Ortak Siyasetler Mutabakat Metni’nde “kayyım uygulaması” da özel bir başlık olarak yer aldı.
Yerel idareler ıslahatını hayata geçirmeyi taahhüt eden Millet İttifakı, “Merkezi idarenin lokal idareler üzerindeki çok vesayetine son vereceğiz” sözlerini kullandı, “Seçimle gelenin seçimle gitmesini garanti altına alacak, mahallî idarelerde seçme ve seçilme hakkını yok sayan kayyum uygulamalarına son vereceğiz” dedi. Protokolde ilgili hususlar şöyle sıralandı:
-Seçilmiş yöneticilerin misyonlarına bir yargı kararı olmadıkça son verilememesini teminat altına alacağız.
-Görev hataları sebebiyle hakkında soruşturma başlatılan lokal yöneticilerin süreksiz olarak misyondan uzaklaştırılmalarını da lakin yargı kararı ile mümkün kılacağız.
-Seçilme yeterliliğini kaybeden ya da vazifeden uzaklaştırılan belediye liderinin yerine gelecek kişinin belediye meclisi tarafından seçilmesini sağlayacağız.
ÖZDAĞ VE KILIÇDAROĞLU’NUN PROTOKOLÜ: BELEDİYE MECLİSİNDE SEÇİM OLMAYACAK, ATAMA YAPILACAK
Zafer Partisi Genel Lideri Özdağ ile Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu ortasında imzalanan protokolün dördüncü unsurunda açıkça “kayyım” sözü yer almasa da bu uygulamaya dair bir husus yer aldı. Protokolde, “Terörle uğraş çerçevesinde, terörle teması türel ispatlarla sabit olan mahalli yönetim yöneticileri yerine devlet vazifelileri ataması uygulamasına yargı kararı çerçevesinde devam edilecektir” denildi.
Kılıçdaroğlu ve Özdağ ortasında imzalanan protokol ile Millet İttifakı’nın vaadi ortasında fark oluştu. Millet İttifakı’nın protokolünde kayyım uygulaması hayata geçtiği takdirde ilgili mahallî yöneticinin yerine seçimle belirlenmiş belediye meclisinden bir kişinin tekrar seçilerek misyona gelmesi yer alırken Özdağ ve Kılıçdaroğlu ortasında imzalanan protokolde bu durum, “Mahalli yönetim yöneticileri yerine devlet vazifelileri ataması uygulamasına yargı kararı çerçevesinde devam edilecektir” sözleri yer aldı.
Özdağ ile imzalanan protokolde yargı kararı katılaşmadan vazifeden almanın yolu kapatılıyor, lakin vazifeden alınan kişinin yerine seçimle değil atamayla görevlendirme yapılacak olması tartışma yaratacak görünüyor.