Ekonomist Mustafa Durmuş, T24’te yayımlanan köşe yazısında enflasyon raporunda dikkat çekmeyen lakin kıymetli olan iki hususa değindi. Durmuş, yüksek faiz oranlarının personel sınıfı üzerindeki tesirlerini ve zıt getiri eğrisinin Türkiye iktisadına muhtemel sonuçlarını tahlil etti.
“FAİZLER ARTTIKÇA FİYATLAR DÜŞÜYOR”
Durmuş, faiz oranlarının artmasıyla birlikte emekçi fiyatlarının ulusal gelirdeki hissesinin düştüğünü belirtti. Faiz artışlarının, ekonomiyi sakinliğe sokarak işsizliğin artmasına yol açtığını, bu durumun da fiyat düzeylerini baskıladığını vurguladı.
Dün açıklanan üçüncü enflasyon raporu, iktisat idaresinin enflasyon konusundaki tavrını büyük ölçüde koruduğunu gösterdi. Fakat Durmuş’a nazaran, raporda enflasyonun nasıl düşürüleceğine dair ikna edici bir bilgi bulunmuyor. Merkez Bankası Başkanı Karahan’ın yılsonu enflasyonunu yüzde 34-42 aralığında öngörmesine karşın, 2025 ve 2026 yılları için sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 9 gayeleri belirlenmiş durumda.
“REEL EMEKÇİ FİYATLARI DÜŞÜYOR”
Rapordaki bir grafik, gerçek emekçi fiyatlarının 2021’den bu yana verimlilik artışının gerisinde kaldığını gösteriyor. Durmuş, bu bilgiye dikkat çekerek, çalışanların ekonomik büyümeden hisse alamadığını belirtti. Ekonomik büyüme sürerken, kârlar artıyor lakin fiyat artışları yetersiz kalıyor.
TERS GETİRİ EĞRİSİ UYARISI
Raporda, iktisat basınının gözden kaçırdığı bir öteki kıymetli nokta ise Devlet İç Borçlanma Senetlerinin vadelerine nazaran getirilerindeki aykırılık. Durmuş, kısa vadeli Hazine kâğıtlarının getirilerinin uzun vadeli olanlardan daha yüksek olmasının, iktisatta bir resesyon beklentisine işaret ettiğini söyledi.
Ekonomistlere nazaran, getiri eğrisi aksine döndüğünde iktisat sakinlik riski taşır. Durmuş, bu durumun Türkiye iktisadı için önemli bir tehlike oluşturduğunu vurguladı. Türkiye’de getiri eğrisinin aksine dönmesinin, finansal sistemin zayıfladığına ve ekonomik büyüme beklentilerinin düştüğüne işaret ettiğini belirtti.
“SANAYİ VE FİNANS SERMAYESİ ORTASINDA ÇATIŞMA”
Durmuş, faizlerin teknik bir problem olmaktan çıkıp, sanayi ve finans sermayesi ortasında bir bölüşüm hengamesine dönüştüğünü söyledi. Faizlerin yüksek kalması durumunda sanayi sermayesinin kârının finans sermayeye aktarılacağını, faizlerin düşürülmesi durumunda ise sıcak para akışının azalacağını söz etti.
Sonuç olarak, Durmuş, yüksek faizlerin işsizliği artırarak geniş kitlelerin fakirleşmesine, düşük faizlerin ise yüksek enflasyona yol açarak derin yoksulluk getireceğine dikkat çekti. Tahlilin ise bu çelişkileri barındıran sisteme son vermekte olduğunu belirtti.